پاسخ:
دانش عمومی در طول سال‌ها به دست می‌آید، یعنی این دانش، حاصل زندگی است.
دانش علمی، بخشی از ذخیره‌ی دانشی است که با اندیشیدن در دانش عمومی به دست می‌آید.
جهان‌های اجتماعی مختلف بر اساس هویت فرهنگی خود، تعاریف متفاوتی از دانش علمی دارند.

پاسخ:
اگر دانش عمومی نباشد، جهان اجتماعی مختل خواهد شد و فروخواهد ریخت. هنگامی که به یک مهمانی دعوت می‌شوید که در آن بیش‌تر افراد را نمی‌شناسید، دقت و احتیاط شما بیش‌تر می‌شود. در این موقعیت خواهید فهمید که تا حد بسیار زیادی این دانش از دیدگان شما پنهان بوده است.

پاسخ:
در قرن نوزدهم میلادی برخی متفکران اجتماعی آلمانی از جمله ویلهلم دیلتای و ماکس وبر، مدعی شدند که هر چند جهان اجتماعی همانند جهان طبیعی، نظم و قواعد خاصی دارد اما انسان‌ها مانند موجودات طبیعی نیستند و پدیده‌های اجتماعی نیز با پدیده‌های طبیعی تفاوت دارند. وبر معتقد بود کنش اجتماعی معنادار است و پدیده‌های معنادار را نمی‌توان همانند پدیده‌های طبیعی از طریق حواس مطالعه کرد، بلکه باید معنای آن‌ها را فهمید. این رویکرد در جامعه‌شناسی به جامعه‌شناسی تفهمی مشهور شد.
غلبه‌ی رویکرد پوزیتیویستی در جامعه‌شناسی، موجب شد تا گزاره‌های تجویزی و انتقادی، بیرون از حوزه‌ی علوم اجتماعی، قلمداد شوند. این باور با عنوان «جدایی دانش از ارزش» بیان می‌شد.
دانش اجتماعی تجویزی و انتقادی، به بایدها و نبایدهای پدیده‌‌ی اجتماعی مورد مطالعه، نظر دارد، به توصیف، تبیین و تفهم، بسنده نمی‌شود بلکه پژوهشگر به داوری ارزشی پدیده‌ی مورد مطالعه می‌پردازد.

پاسخ:
– مجموعه‌ای از آگاهی‌هایی که با دیگران در جامعه شریکیم: دانش عمومی
– موضوع فیلم دور افتاده: اهمیت دانش عمومی
– دست یافتن به معنای عمیق جامعه: فایده‌ی دانش علمی

پاسخ:
مهم‌ترین هدف جامعه‌شناسان انتقادی، نقد وضعیت موجود جامعه برای رسیدن به یک وضعیت مطلوب‌تر است. جامعه‌شناسی انتقادی، دو رویکرد قبلی جامعه‌شناسی؛ یعنی جامعه‌شناسی پوزیتیویستی و تفهمی را محافظه‌کار می‌داند؛ زیرا آن رویکردها نمی‌توانند درباره‌ی ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی داوری کنند و به شرایط موجود تن می‌دهند.

پاسخ:
دانش علمی با تلاش برای حل مسائل و مشکلات زندگی، شکل می‌گیرد و پیشرفت می‌کند.
گاه تعارض‌ها با دست برداشتن بخشی از ذخیره دانشی به نفع بخش دیگر حل می‌شود و یا با طرح ایده‌های جدید انجام می‌شود.

پاسخ:
جامعه‌شناسان پوزیتیویست جامعه را با طبیعت یکسان می‌دانند. اگر جامعه را چون طبیعت، تصور کنیم و آن را دستاوردی انسانی ندانیم، یعنی آن را واقعیتی بیرونی، تصور کنیم که با قوانینی به استحکام قوانین طبیعت اداره می‌شود، فقط می‌توانیم از دانش‌های ابزاری خود استفاده کنیم، اما قادر نخواهیم بود تغییری بنیادین در جامعه به وجود بیاوریم.

پاسخ:
جامعه‌شناسی خرد، علم شناخت کنش اجتماعی و سایر پدیده‌های خرد اجتماعی است.
علوم اجتماعی با شناخت پدیده‌های اجتماعی، به انسان‌ها امکان می‌دهد که آثار و پیامدهای پدیده‌های اجتماعی را پیش‌بینی کنند. به سبب آگاهانه و ارادی بودن کنش‌ها و سایر پدیده‌های اجتماعی و تنوع آن‌ها پیش‌بینی در علوم اجتماعی، پیچیده‌تر از علوم طبیعی است.

پاسخ:
جامعه‌شناسی در آغاز شکل‌گیری خود در قرن نوزدهم میلادی سعی کرد به علوم طبیعی به‌ویژه علم فیزیک نزدیک شود. به همین دلیل اگوست کنت، بنیان‌گذار جامعه‌شناسی، ابتدا نام فیزیک اجتماعی را برای این رشته برگزید.
موفقیت‌های بی‌سابقه‌ی علوم طبیعی، برخی جامعه‌شناسان این دوره را علاقه‌مند کرده بود که جامعه‌شناسی را هر چه بیش‌تر به علوم طبیعی نزدیک و شبیه نمایند. این رویکرد که جامعه‌شناسی را در زمره‌ی دانش‌های ابزاری قرار می‌دهد، با نام «جامعه‌شناسی پوزیتیویستی» شناخته می‌شود. در جامعه‌شناسی پوزیتیویستی، پدیده‌های اجتماعی مانند پدیده‌های طبیعی دانسته می‌شوند و جامعه همانند طبیعت در نظر گرفته می‌شود. روش مطالعه‌ی این جامعه‌شناسی حسی و تجربی است.
به‌ترتیب زمانی جامعه‌شناسی پوزیتیویستی، تفهمی-تفسیری و انتقادی سه رویکرد اصلی جامعه‌شناسی‌اند.

پاسخ:
ارتباط میان پدیده‌های اجتماعی ساختار اجتماعی نامیده می‌شود. ساختار اجتماعی چگونگی رابطه و پیوند میان پدیده‌های اجتماعی مختلف است.
نظام اجتماعی همانند یک موجود زنده تلاش می‌کند با تغییر در خود و محیط، نیازهای خود را تأمین کند و خود را در بلندمدت حفظ نماید.

پاسخ:
یکسان دانستن طبیعت و جامعه، انسان‌ها را به پیچ و مهره‌های نظم اجتماعی، تقلیل می‌دهد.
جامعه‌شناسان پوزیتیویست، جامعه را نیز صرفاً یک پدیده‌ی طبیعـی پیچیده می‌دانستند و تفاوت میان جوامع مختلف را تنها تفاوت کمی می‌دیدند.
گاهی تغییر در یک پدیده‌ی اجتماعی با تغییر در پدیده‌ی دیگر همراه است. این دو پدیده را هم‌تغییر می‌گویند.

پاسخ:
نظم اجتماعی درنتیجه‌ی قواعدی برقرار می‌شود که ما انسان‌ها برای با هم زندگی کردن پذیرفته‌ایم. نظم یعنی قرار گرفتن هر پدیده در جای خود. جای پدیده‌ها را همین قواعد تعیین می‌کنند. نظم اجتماعی پیش‌بینی رفتار دیگران و همکاری با آن‌ها را امکان‌پذیر می‌نماید؛ باعث می‌شـود که شما بدانید، می‌توانید چه توقعات و انتظاراتی از دیگران داشته باشید و اتفاقات غیرمنتظره، شما را از همکاری با دیگران باز ندارند.
در جنگ‌های نامنظم افراد از نظم موجود پیروی نمی‌کنند، بلکه از آن فراتر می‌روند و با ارزش‌ها و معانی پیوند می‌خورند. سربازان جنگ‌های نامنظم به سبب انگیزه‌های اخلاقی و آرمان‌های معنوی‌شان، توانی فراتر از نظم موجود به‌دست می‌آورند.
کنش اجتماعی، خشت‌بنای جامعه است و تمامی پدیده‌های اجتماعی خرد و کلان با کنش‌های اجتماعی پدید می‌آیند.

پاسخ:
انقلاب‌های اجتماعی، اندیشه‌های جدید، شاهکارهای هنری و اختراعات بزرگ، زمانی پدید می‌آیند که انسان از نظم موجود، گامی فراتر می‌گذارد.
تأکید بیش از اندازه بر نظم اجتماعی به حذف اراده و خلاقیت، ارزش و اخلاق، آگاهی و معنا از زندگی اجتماعی می‌انجامد و شور زندگی را از انسان‌ها می‌گیرد.
رویکرد پوزیتیویستی بر آن‌چه مشاهده می‌شود، تمرکز می‌کند و اغلب معنای کنش و آنچه درون انسان می‌گذرد را نادیده می‌گیرد.

پاسخ:
عبارت اول: پیچیدگی پدیده‌های انسانی و اجتماعی
عبارت دوم: مسئله‌ی معنا
عبارت سوم: هویت‌زدایی

پاسخ:
خلاقیت‌زدایی: تأکید افراطی بر نظم اجتماعی به‌تدریج سبب می‌شود افراد بدون آنکه بدانند این نظم برای تحقق چه آرمان‌ها و ارزش‌هایی است، صرفاً آن را رعایت کنند. به‌علاوه، این تأکید موجب سرکوب روحیه‌ی خلّاق انسان‌ها در بسیاری عرصه‌ها مانند هنر، ارتباط و اندیشه می‌شود. انقلاب‌های اجتماعی، اندیشه‌های جدید، شاهکارهای هنری و اختراعات بزرگ هنگامی پدید می‌آیند که انسان از نظم موجود گامی فراتر می‌گذارد. ماکس وبر از سلطه‌ی چنین نظمی که گویا هدفی جدا از انسان‌ها و نیازهای واقعی آن‌ها دارد، به قفس آهنین تعبیر می‌کند.
ارزش‌زدایی: به‌سبب اینکه بسیاری از کنش‌های عاطفی، هنری، اخلاقی و مذهبی با رویکرد پوزیتیویستی قابل توضیح نیستند، کسانی که فقط روش‌های تجربی را معتبر می‌دانند، با انکار ارزش‌های عاطفی، اخلاقی، مذهبی و … دچار اخلاق‌گریزی می‌شوند. بزرگ‌ترین کشتار جهان در جنگ‌های جهانی اول و دوم، میان توسعه‌یافته‌ترین کشورها رخ داد و با فاجعه‌ی هیروشیما و ناکازاکی، پایان یافت.

پاسخ:
عبارت اول: لازمه‌ی شناخت پدیده‌های اجتماعی
عبارت دوم: فعالیت و خلاقیت کنشگران
عبارت سوم: فهم کنش انسان‌ها

پاسخ:
همراهی همدلانه به معنای تأیید کنشگران نیست، بلکه به معنای نگاه کردن به مسائل آن‌ها از منظر خودشان و تلاش برای فهم آن‌ها است. ما در جهان اجتماعی با افراد آگاه سروکار داریم و لازم است با توجه به تفسیر آن‌ها از خودشان، به فهم همدلانه‌ی رفتار آ‌ن‌ها دست پیدا کنیم.
نظریه‌پردازان کنش اجتماعی، آگاهی و معناداری را مهم‌ترین ویژگی کنش اجتماعی می‌دانند و زندگی اجتماعی انسان را با تأکید بر آگاهی و معنا، مطالعه می‌کنند.
این جامعه‌شناسان، ویژگی‌های دیگر کنش، یعنی اراده و ارزش را مهم می‌دانند ولی آن‌ها را برخاسته از آگاهی و تابع آن می‌بینند.
اگر محققی بخواهد تمامی ابعاد یک پدیده‌ی اجتماعی خاص مثلاً یک فرد، یک نهاد اجتماعی یا یک فرهنگ را مطالعه کند و عمق پنهان و منحصر به‌فرد بودن آن را نشان دهد، از روش مطالعه‌ی موردی استفاده می‌کند.

پاسخ:
الف: معنای کنش
ب: به دنبال پرده برداشتن از معناهایی است که در کنش‌ها نهفته‌اند.
ج: در علوم طبیعی متداول است.

پاسخ:
پرسش از معنای زندگی در جهان متجدد و در میان صاحب‌نظران علوم اجتماعی نیز مطرح بوده‌اند.

پاسخ:
هدف کنشگر: ذهن کنشگر
فهم دلالت‌های کنش: فرهنگ
شهادت‌طلبی و فدا کردن جان برای وطن: تفاوت معنایی